لباس کار چیست؟
انواع لباس کار به لباسی گفته می شود که با توجه به سلایق،نوع فعالیت شغلی و شرایط آب و هوایی می توان انتخاب می گردد.جدا از ضرورت هایی که در پوشیدن لباس کار مناسب در محیط کار وجود دارد که یکی از دلایل مهمی که می توان به آن اشاره کرد ، حفظ جان فرد و یا کاهش آسیب دیدگی از خطرات احتمالی در حین فعالیت می باشد .
البته کارایی لباس کار به اینجا ختم نمی شود ، بلکه از لباسکار جهت متحدالشکل نیروی کار ، شناسایی آنان از سایر افراد متفرقه ، ایجاد نظم و آراستگی افراد از فواید دیگر در استفاده از لباس کار می باشد. البته با افزایش رقابت در عرضه محصول یا خدمات ، و همچنین پیشرفت های چشم گیر در صنعت چاپ لباسکار ، امروزه کمتر سازمانی از فضای مناسب پشت لباس جهت معرفی محصولات و خدمات خود استفاده نمی کند .
همانطور که شاهد پیشرفت های چشم گیری در صنعت نساجی و البته طراحی لباس هستیم ، لباس کار نیز از این قاعله مستثنا نبوده که منجر به تنوع بسیار بالا در طرح و رنگ لباس کار شده است که تا حد بسیاری از سلیقه افراد را در انتخاب بهترین و مناسب ترین لباسکار برآورده کرده است که این امکان را به همه افراد می دهد که مناسب با محیط کار یا محل فعالیت لباس فرم خود را انتخاب کنند .
نکاتی درباره لباس کار
لباس کار یک وسیله حفاظتی در برابر خطرات ناشی از کار است که کلیه کار کنان باید حتما از ان استفاده کنند. لباسکار کار کنان باید دارای شرایط مناسب باشد و در غیر این صورت مطابق مقررات نیست.
لباس کار یک پوشش سراسری است که تمام بدن را محافظت میکند بدیهی است هر چه الیاف بکار رفته شده در پارچه طبیعیتر باشد، تبادل حرارتی آن آسانتر است .
البسه اختصاصی در مشاغل ویژه و نیز فصول سرد که از جمله می توان لباس عایق سرما و رطوبت مخصوص سردخانه، لباس نسوز مخصوص کوره و لباس ضد حریق از جنس پارچه های PVC را نام برد.
لباس حفاظتی در برابر گرما از الیاف مخصوصی با پوشش آلومینیوم که تا 90% اشعه مادون قرمز را برگشت می دهد، ساخته شده و به منظور کار در مجاورت کوره ها و فرآیندهای حرارتی استفاده می شود .
خصوصیات کلی لباس کار
- لباس کار باید اندازه و متناسب با بدن استفاده کننده باشد.
- کارکنانی که با ماشین کار میکنند و یا در جوار ماشین آلات مشغول کار هستند باید از لباس کاری استفاده کنند که هیچ قسمت آن باز یا پاره نباشد. آویزان نمودن زنجیر ساعت، کلید و نظایر آنها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
- در محل کار که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد استفاده از یقه نورگیری (آفتاب گردان) و زه و دسته عینک که از انواع سلونوئید ساخته شده اند و همچنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارکنان مربوطه اکیداً ممنوع است.
- در صورتیکه انجام کاری ایجاب نماید که کارکنان آستین لباس کار خود را مستمراً بالا بزنند بایستی از لباس کار آستین کوتاه استفاده نمایند.
- کارکنانی که در محیطهای آلوده به گرد و غبار، مواد قابل اشتعال و انفجار و یا مسموم کننده بکار اشتغال دارند، نباید لباسهای جیبدار و یا لبه دار (دوبل شلوار) را در بر داشته باشند، چون ممکن است گرد و غبار و مواد مزبور در چین و لبه لباس باقی بمانند.
- لباس ایمنی مخصوص کارکنانی که با مواد خورنده و یا مضر کار میکنند باید آب و گاز در آن نفوذ ننموده و جنس آن مناسب با نوع ماده و یا موادی که با آنها کار میکنند باشد.
- لباس نسوز مخصوص حفاظت در مقابل حریق بایستی شامل کلاه، دستکش و کفش بصورت یک تکه و سر هم باشد.
- لباس کارکنانی که با مواد اسیدی و رادیواکتیو کار میکنند باید بصورت یکپارچه و بدون منفذ همراه با کلاه مخصوص، کفش و دستکش از جنس خاص و غیر قابل نفوذ باشد.
- لباس بارانی به صورت پالتویی کلاه سر خود را از جنس پارچه ضد آب با آستری نخی (جهت مناطق معتدل) و یا آستری پشمی (جهت مناطق سرد سیر) با رنگ مصوب تهیه شود.
انواع استانداردهای لباس کار
استاندارد EN ISO 20471
این استاندارد مخصوص لباسهایی است که باید در شب دید داشته باشند. این لباسها برای کار در ترافیک، کار با جرثقیل و کلیه وسایل موتوری مورد نیاز هستند.
این لباسها به ویژه برای کار به هنگام شب و تاریکی کاربرد دارند. این لباسها از خطرات احتمالی که ناشی از عدم دید است، میکاهند.
این لباسها دارای استاندارد خاصی هستند به گونهای که جنس شب تابی این لباسها نباید به مرور زمان و در اثر شستشو از بین رود.
استاندارد HSE
این استاندارد مربوط به جنس پارچه با توجه به شرایط کار، استحکام و دوام پارچه، دوخت و چرخکاری پارچه و طرح و رنگ لباسها میباشد. جنس پارچه با توجه به شرایط کار باید مقاوم در برابر چروکیدگی، عدم تولید الکتریسیته ساکن، با توجه به شرایط اقلیمی و فصلی باشد.
استاندارد EN 342
گواهی EN 342 مخصوص لباسکارهایی است که در برابر سرما از بدن افراد محافظت میکنند. این لباسهای کار باید در برابر سرمای زیاد و شرایط بد آب و هوایی از افراد محافظت کند. لباسهای کار باید در برابر خیس شدن مقاوم باشند.
استاندارد EN 343
استاندارد EN 343 در برابر باد و آب و هوا از کارکنان محافظت میکند. در این استاندارد، لباسهای کار باید طوری باشند که در تمامی شرایط جوی از بدن محافظت کنند. راحتی این لباسها هم مهم است تا بدن به راحتی نفس بکشد و بیش از حد عرق نکند.
استاندارد EN ISO 11612
استاندارد EN ISO 11612 در برابر حرارت و آتش از کارکنان محافظت میکند. لباس کار تولید شده با این استاندارد مناسب برای کارگران صنعتی ، برق و غیره می باشد.
استاندارد EN ISO 11611
استاندراد EN ISO 11611 در برابر جوشکاری و فرآیندهای مشابه از فرد محافظت میکند. این نوع از استاندارد در برابر جرقه، شوکهای الکتریکی، تماس حداقل با آتش، تماس مختصر با کابل الکتریکی از فرد محافظت میکند.
استاندارد EN ISO 15797
استاندارد EN ISO 15797 مقاوت لباسکار در برابر فرآیند شستشو های صنعتی و خشک شدن را نشان میدهد.
استاندارد UV Standard 801
این استاندارد از در برابر اشعه مضر خورشید از پوست افراد محافظت میکند. برای افرادی که بیشتر زمان خود را در محیط بیرون فعالیت سپری میکنند، استفاده از این لباس توصیه میشود.
انواع لباس کار
لباس کار کارگری
لباس کار کارگری بسته به نوع کاری که کارگر انجام می دهد متفاوت طراحی می شود. برای مثال کارگران و استادکاران لوله کش می توانند از لباس کار دوبنده و یا بیلرسوت استفاده کنند.
پارچه به کار رفته در این لباس می تواند ضد آب باشد چرا که این افراد ممکن است در هنگام کار با لوله‌ی آب خیس شوند. لباس کار کارگری ساختمانی باید راحت باشد و قدرت مانور کارگر را کم نکند.
از این رو در تولید این لباس ها از پلی استر پنبه استفاده می شود. البته اگر لباس کار کارگری سنگین باشد می تواند از انواع لباس کار فیلامنت نیز استفاده کند که ضخامت بیشتری دارد و دوام و ماندگاری آنها نیز بیشتر از پلی استر پنبه است.
کمتر پیش می آید که کارگران از لباس های دو تکه ( بلوز و شلوار دکمه دارد و یا کاپشن شلوار زیپ دار) استفاده کنند؛ چرا که در هنگام کار مرتبا در تکاپو هستند و اگر لباس کار آنها دو تکه باشد ممکن است بدن آنها حین کار آسیب ببیند.
لباس کار دو بنده بهترین انتخاب برای همه کارگران است اما با این حال می توانند از دیگر انواع لباس کار مانند لباسکار یکسره نیز استفاده کنند.
لباس کار مهندسی
مهندسین اکثر در حین کار نظارت را به عهده دارند و کمتر آچار به دست می شوند. از این رو آنها لباس کار دو تکه به تن می کنند. این لباس کار مهندسی شامل بلوز و شلوار و یا کاپشن و شلوار می باشد.
این لباس می تواند از جنس پلی استر پنبه ای باشد. این افراد چندان فعالیتی حین کار ندارند و از این رو بهتر است لباس راحتی از جنس نرم و لطیف انتخاب کنند. اما اگر از جمله مهندسینی هستید که مسئولیت سنگین به عهده دارید بهتر است لباس کار مقاومتری برای خود انتخاب کنید.
بهتر است لباس کار بیلرسوت از جنس فیلامنت، لی و یا کتان ( بسته به میزان سختی کار دست شما باز است) انتخاب نمایید تا بدن خود را از آسیب های احتمالی محافظت کنید.
setwork یا لباس دو بنده به شما اجازه می دهد ابزار کار خود را به همراه داشته باشید و لباس را به راحتی بعد از انجام کار تعویض نمایید.
لباس کار جوشکاری
جوشکاری از جمله فعالیت های بسیار خطرناک است که با رعایت نکات ایمنی هنگام جوشکاری می توان آسیب های احتمالی را کاهش داد. نور ساطع شده و قطره های مذاب آهن و آرگون هنکام جوش کاری برای چشم و پوست صورت، دست ها و بدن بسیار خطرناک است.
جوشکار علاوه بر اینکه باید از کلاه جوشکاری مخصوص و دستکش جوشکاری استفاده می کند، حتما باید از لباس کار جوشکاری نیز استفاده نمایند. این لباسکار نسبت به دیگر انواع لباسکار ضخیم تر است و اکثر از جین و کتان دوخته می شود.
فرم لباس کار جوشکاری باید از انواع لباس کار یکسره باشد؛ چرا که حین جوشکاری تمام اعضای بدن در خطر هستند و باید با لباس کار پوشانده شود.
لباس کار یکسره به راحتی پوشیده می شود و فرد بعد از اتمام کار می تواند آن را در بیاورد تا استراحت کند. نوع خاصی از جوشکاری که با نام جوشکاری آرگون شناخته می شود ،وجود دارد که جوشکار حین کار در این زمینه باید لباس کار مخصوص به تن کند.
لباس کار دوبنده
لباس کار دو بنده یکی از بهترین مدل های لباسکار است. این مدل لباسکار در انواع رنگ ها و با انواع پارچه دوخته می شود و دست شما هنگام انتخاب لباس کار دوبنده باز است. کارگران، مهندسین، صنعتگران و استادکاران در هر حرفه ای می توانند از این لباسکار استفاده کنند.
چرا که به راحتی پوشیده می شود، جیب هایی دارد که می توان در آنها ابزارآلات را قرار دهید و در ضمن ماندگاری بالایی نیز دارد. این لباس کار با نام های بیلرسوت و setwork نیز شناخته می شود. البته به ست کامل لباس کار setwork گفته می شود که یکی از اجزاء آن لباس کار دو بنده است.
لباس کار مکانیکی
مکانیک ها هر روز با روغن، نفت و قطعات آغشته به روغن فعالیت دارند. میزان غلظت روغن به حدی است که فرد اگر لباس کار مخصوص به تن نکند حتما پوست او دچار مشکل خواهد شد.
از این رو مکانیک ها نیز بسته به نوع فعالیت خود می توانند از لباس کار یکسره، لباس کار دو بنده و لباس کار دوتکه استفاده کنند.
لباس کار صنعتی
بسته به صنایع مختلف لباس کار افراد نیز متفاوت خواهد بود. اما به دلیل اینکه کار در کارخانجات صنعتی دشوار است لباس کار صنعتی اصولا از جنس کتان، لی و یا فیلامنت دوخته می شود.
اگر در صنایع غذایی مشغول به کار باشید احتمالا لباس کار شما یکسره و ضد آب باشد. چرا که در این محیط بهداشت حرف اول را می زند.
اما در صنایع نساجی احتمالا لباس کار شما راحت تر بوده و از جنس پلی استر پنبه ای دوخته شده باشد. این لباس می تواند به شکل دو تکه با دو بنده باشد.
در هر صورت این بسته به نوع کار شما دارد که کارفرما نوع لباس شما را تعیین می نماید.
روپوش و پیشبند
استفاده از روپوش برای مصارف پزشکی و آزمایشگاهی کار در رستوران و هتل و روپوش های پرسنلی موارد استفاده از روپوش کار می باشد .
همچنین از پیش بند ها نیز برای استفاده در مصارف آشپزی که به همراه کلاه آشپزی از موارد لازم در پوشش لباس کار آشپزی می باشد و همچنین در مشاغلی مختلف که نیاز هست استفاده می شود .
خصوصیات لباس کار ایمن عبارت است از:
1. لباس کار باید اندازه و متناسب با بدن استفاده کننده باشد.
2. کارکنانی که با ماشین کار میکنند و یا در جوار ماشینآلات مشغول کار هستند باید از لباس کاری استفاده کنند که هیچ قسمت آن باز یا پاره نباشد. آویزان نمودن زنجیر ساعت، کلید و نظایر آنها روی لباس کار اکیداً ممنوع است.
3. در محل کار که احتمال خطر انفجار و یا حریق باشد استفاده از یقه نورگیری (آفتاب گردان) و زه و دسته عینک که از انواع سلونوئید ساخته شدهاند و همچنین همراه داشتن سایر مواد قابل اشتعال برای کارکنان مربوطه اکیداً ممنوع است.
4. در صورتیکه انجام کاری ایجاب نماید که کارکنان آستین لباس کار خود را مستمراً بالا بزنند بایستی از لباس کار آستین کوتاه استفاده نمایند.
5. کارکنانی که در محیطهای آلوده به گرد و غبار، مواد قابل اشتعال و انفجار و یا مسموم کننده بکار اشتغال دارند، نباید لباسهای جیبدار و یا لبهدار (دوبل شلوار) را در بر داشته باشند، چون ممکن است گرد و غبار و مواد مزبور در چین و لبه لباس باقی بمانند.
6. لباس ایمنی مخصوص کارکنانی که با مواد خورنده و یا مضر کار میکنند باید آب و گاز در آن نفوذ ننموده و جنس آن مناسب با نوع ماده و یا موادی که با آنها کار میکنند باشد.
7. لباس نسوز مخصوص حفاظت در مقابل حریق بایستی شامل کلاه، دستکش و کفش بصورت یک تکه و سر هم باشد.
8. لباس کارکنانی که با مواد اسیدی و رادیواکتیو کار میکنند باید بصورت یکپارچه و بدون منفذ همراه با کلاه مخصوص، کفش و دستکش از جنس خاص و غیر قابل نفوذ باشد.
9. لباس بارانی به صورت پالتویی کلاه سر خود را از جنس پارچه ضد آب با آستری نخی (جهت مناطق معتدل) و یا آستری پشمی (جهت مناطق سرد سیر) با رنگ مصوب تهیه شود.
تذکر 1: کارکنانی که لباسشان بمواد نفتی یا شیمیایی خطرناک آغشته شود باید فوراً لباس خود را شسته و یا تعویض نموده و آن قسمت از بدن را نیز که در تماس بوده با شویندههای مناسب بشویند. هیچ یک از کارکنان حق ندارند با لباس آغشته به مواد نفتی و یا مواد شیمیایی به آتش، شعله و دیگر منابع حرارتی نزدیک شوند و یا کبریت و فندک و غیره روشن نمایند.
تذکر 2: در صورت پارگی، خراب شدن و یا آلودگی بمواد نفتی یا شیمیایی خطرناک لباس کار باید برای تمیز شدن آن اقدام نمایید و در صورت نیاز به تعویض به سرپرست مربوط ارائه شود.
تذکر 3: البسه آغشته به روغن و یا گریس باید فوراً از تن خارج شود چون ممکن است ایجاد ناراحتی پوست نماید.
آرم و علائم لباس کار:
1. شکل آرم به صورت مثلث متساویالاضلاع با سمبل وزارت نفت در بالا و نام شرکت در زیر آن لحاظ میگردد.
2. رنگ زمینه آرم جهت مشخص کردن واحدهای مختلف باید مشخص باشد.
3. اندازه آرم یک مثلث متساویالاضلاع برابر 7 سانتی متر در نظر گرفته میشود.
4. جنس آرم با استفاده از چاپ سیلک اسکرین مرغوب و ثابت با رنگهای قید شده روی پارچه تهیه شود.
5. محل نصب آرم روی جیب سمت چپ بالای تنه لباس کار میباشد.
جنس لباس کار:
1. جنس پارچه با توجه به شرایط کار و لزوم ظاهر لباس از نظر مقاومت در مقابل چروکیدگی و نیز عدم تولید الکتریسیته ساکن از مخلوط حدود 70% پنبه و 30% پلی استر و با وزن gr/m2 320 تا gr/m2 420 و با توجه به شرایط اقلیمی و فصول مختلف در نظر گرفته شود. در شرایطی که احتمال سوختن لباس کار در اثر ریختن پلیسه و یا تحت تأثیر حرارت زیاد وجود دارد (مانند لباس کار جوشکاری)، جنس لباس کار بایستی 90% پنبه باشد.
2. به منظور استحکام بیشتر از پارچه با بافت کج راه با تراکم بالا (2 تار و یک پود) و نخ چهل دولا از نوع رینگ (Ring) استفاده گردد.
3. به منظور دوام بیشتر رنگ و پیشگیری از رنگ دادن پارچه پس از شستشو و همچنین جلوگیری از آب رفتن پارچه از رنگهای راکتیو (Reactive) در رنگرزی پارچه استفاده شود.
4. با انتخاب پارچه مرغوب و اعلاء، بکار بردن دوخت محکم و نیز چرخکاری دوبله درزها، لباس کار بادوام تولید گردد.
5. با استفاده از الگوی مناسب، باید لباس کار شکیل و خوش دوخت بوده و در اندازههای استاندارد تهیه شود.
پیش بندهای حفاظتی:
پیش بند از جمله تجهیزات حفاظت از بدن میباشند. جنس پیش بند با توجه به شرایط استفاده از آن جنس نایلونی (پیشگیری از ریزش آب)، چرمی (جهت پیشگیری از ریزش پلیسه جوشکاری)، سربی (جهت حفاظت در برابر پرتوهای رادیو اکتیو)، پلی وینیل کلراید (جهت حفاظت از مواد شیمیایی) و ...... انتخاب
میشود.
در استفاده از پیش بند رعایت مقررات ایمنی زیر ضروری است:
1. استفاده کارگران از هر گونه پیش بند در مقابل قطعات دوار و متحرک ماشین آلات و همچنین در مجاورت آنها ممنوع میباشد.
2. چنانچه در مقابل و یا در مجاورت قطعات دوار و متحرک ماشینها استفاده از پیش بند ضروری باشد، باید پیش بندهای مذکور دو تکه باشد بطوری که پایین تنه از قسمت بالاتنه مجزا بوده و بطوری بسته شود که چنانچه بطور اتفاقی قسمتی از آن را ماشین در حال کار بگیرد، فوراً و به سهولت باز شده و خطری متوجه کارگر نگردد.
3. پیش بند مخصوص کارگرانی که در مقابل شعله و یا آتشهای بدون حفاظ کار میکنند بایستی تمام سینه را بپوشاند و از جنسی تهیه شود که در برابر آتش کاملاً مقاومت داشته باشند.
4. پیش بند کارگرانی که با مایعات خورنده مثل اسیدها و مواد قلیایی سوزاننده کار میکنند بایستی از لاستیک طبیعی یا مصنوعی و یا از مواد دیگری تهیه شود که در مقابل این مایعات مقاوم بوده و تمام سینه را بپوشاند.
بهترین تولیدی لباس کار در تهران ، تولیدی لباس کار دوخت یادگار است که آماده دریافت سفارش و دوخت عمده لباس کار می باشد .
لباسهای با قابلیت دید بالا (High Visibility Clothing):
این گونه لباسها به منظور پیشگیری از حوادث ناشی از ضربه و برخورد و به صورت ژاکت، بلوز شلوار با توجه به نوع محل کاربرد، به رنگهای براق و از جنسهای مختلف ساخته شده و امکان رویت فرد را در شرایط مختلف آب و هوایی و ساعات مختلف شبانه روز فراهم میکنند.
در انتخاب این لباسها علاوه بر ارزیابی ریسکهای ضربه و برخورد، لازم است مواردی نظیر شرایط کاری گرم یا سرد، وضعیت هوا (آفتاب، مه، باران، برف و ... ) و روشنایی نیز مورد توجه قرار گیرد.
رانندگان لیفتراک و جرثقیل، کارگران حاشیه جاده و خطوط لوله و نیز کارکنانی که مسئول واکنش
در شرایط اضطراری هستند، از جمله کسانی هستند که به این لباسها نیاز دارند.
