قوانین مربوط به امور مالیاتی پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان مدتی است که در کشور اجرایی شده است و بسیاری از صاحبان کسب و کارها در حال استفاده از این سامانه برای انجام امور مالیاتی خود هستند. اما برخی افراد هنوز اطلاعات کافی در مورد این قانون و سامانه مودیان ندارند که با مطالعهی این مطلب میتوانند اطلاعات کلی از آن را به دست آورند.
بر اساس قانون مصوب مهرماه ۱۳۹۸، هر گونه رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (POS)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیلهای دیگری که امکان اتصال به شبکههای الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته باشد و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد، مشمول این قانون خواهد شد.
علاوه بر این، سامانه مودیان سامانهای است که طی آن به هر مودی کارپوشهای ویژه اختصاص خواهد یافت و از طریق آن تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق همان پوشه انجام خواهد شد. مودیان با استفاده از سخت افزار یا نرم افزارهای لازم میتوانند به این سامانه و کارپوشهی خود دسترسی داشته و امکان مدیریت کارپوشه مربوطه را داشته باشند.
سامانه مودیان مالیاتی یک سامانه اینترنتی است که از طریق آن مودیان مالیاتی میتوانند امکان ثبت نام و ارسال صورت حسابهای خود را داشته باشند. مودیان مالیاتی از طریق این سامانه میتوانند علاوه بر ارسال صورت حسابهای الکترونیکی، امکان اتصال پایانههای فروشگاهی و مواردی از این دست را داشته باشند. به طور کل تمامی کسب و کارها و مشاغل چه صنفی و چه غیرصنفی و همچنین اشخاص حقوقی باید از طریق این سامانه اینترنتی اقدام به ثبت نام و ارسال درخواستهای مالی خود کنند.
در طول چند سال گذشته بسیاری از مودیان با مشکلات متعددی برای مدیریت میزان مالیات پرداختی و مشخص کردن آن مواجه بودند.
در این میان مودیان مالیاتی با چالشهایی نظیر عدم شفافیت کامل در حوزه مالیاتی و عدم امکان ارتباط درست با سازمانهای دولتی در حوزه مالیات مواجه بودند. حال سامانه مودیان مالیاتی به عنوان یک سامانه پیشرفته و آنلاین در حوزه مالیاتی به تمامی کسب و کارها و اشخاص حقوقی این امکان را میدهد تا به صورت سریع بتوانند از طریق بسترهای الکترونیکی اقدام به مدیریت فعالیتهای مالیاتی خود کرده و از آن طریق مالیات خود را پرداخت کنند.
مالیات یکی از بخشهای مهم تاثیرگذار روی فرایندهای اقتصادی یک کشور به حساب میآید. دولتها در کشورهای مختلف طبق قانونهای مصوب اقدام به پردازش، محاسبه مالیات و دریافت آن از اشخاص مختلف میکنند. در کشور ایران نیز فرایند دریافت مالیات از طرف دولت انجام میشود که یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار روی پیشرفت اقتصادی کشور به حساب میآید.
در این میان برخی از افراد به دلیل نداشتن اطلاعات درست و آگاهی کامل در مورد فعالیتهای اقتصادی بر این باور هستند که پرداخت مالیات به دولت امری نادرست و غیرمنصفانه است و سعی در فرار مالیاتی میکنند. این در حالی است که در تمامی کشورها، مالیات به اشکال مختلف از افراد و اشخاص دریافت میشود.
نکته مهم در مورد جمهوری اسلامی ایران این است که قانونگذاران کشور برای پرداخت مالیات به صورت دقیق و عدم فرار از آن، محرکهای تشویقی و همچنین جریمه مالیاتی را در نظر گرفتند. در حقیقت با توجه به قوانین مصوب در جمهوری اسلامی ایران افرادی که اقدام به پرداخت صورت حساب مالیاتی خود به صورت درست و منظم میکنند؛ با محرکهای تشویقی مواجه خواهد شد و از طرف دیگر افرادی که اقدام به فرار مالیاتی یا دستکاری فعالیتهای مالی خود برای پرداخت میزان نادرست و کمتر مالیات میکنند با جریمههای مالیاتی مواجه خواهد شد.
بر اساس ماده ۱۲۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران در خصوص صندوق مکانیزه فروش مقرر شده که به منظور شفافیت در مبادلات اقتصادی و تشخیص درآمدهای مودیان مالیاتی مشمول و تشخیص و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده، وزارت بازرگانی مکلف است تا طی هماهنگی با سازمان امور مالیاتی کشور و شورای اصناف تا پایان سال دوم این برنامه، صاحبان مشاغل را بر اساس اولویت مختلف و مصوب ملزم به استفاده از سامانههای صندوق فروش مکانیزه کند.
با استفاده از صندوق مکانیزه فروش سیاستهای دولت برای پیشگیری از فرار مالیاتی و ایجاد شفافیت اقتصادی به شکلی درست قابل اجرا خواهد بود و از آن طریق مودیان و صاحبان مشاغل میتوانند با استفاده از بهروزترین فناوریهای موجود اقدام به مدیریت، مشاهده و پرداخت صورت حسابهای مالیاتی خود کنند.
بر اساس این ماده ۱ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران هر مودی موظف به استفاده از صندوق مکانیزه فروش مطابق با نحوه و شیوه توضیح داده شده در سامانه مودیان مالیاتی خواهد بود تا از آن طریق اطلاعات مربوط به میزان فروش به طور دقیق ثبت شود.
هر مودی موظف است تا از صندوق مکانیزه فروش استفاده کرده و مطابق با نحوه و مراحل ثبت در سامانه توسعه داده شده شده و پیشبینی شده، اطلاعات دستگاه صندوق مکانیزه فروش خود را در این سامانه به ثبت برساند. ریز جزئیات درآمد ناشی از فروش هر یک از مودیان مالیاتی با استفاده از این روش در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار خواهد گرفت و از آن طریق احتمال فرار مالیاتی یا اظهار نادرست در زمینه درآمدها در مقایسه با آنچه در واقعیت رخ داده به شکل قابل توجه و تاثیرگذار کاهش پیدا میکند.
در نتیجه، این امر باعث میشود تا سازمان امور مالیاتی کشور بتواند به شکلی دقیق و درست اقدام به دریافت مالیات از تمامی صاحبان کسب و کار، اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی کند و از آن طریق میزان قابل توجهی از مالیات مربوط به درآمد اشخاص را دریافت کند که این امر به رشد اقتصادی کشور کمک قابل توجهی میکند.
از جمله مهمترین مزایای استفاده از صندوق مکانیزه فروش به عنوان یک ابزار مناسب برای مدیریت فعالیتهای مالیاتی کسب و کارها میتوان به مواردی از جمله ایجاد شفافیت اقتصادی، تحصیل نظارت بر خود اظهاری مودیان مالیاتی مشمول و غیرمشمول، تسهیل و تسریع و افزایش سرعت عمل در زمینه محاسبه و تعیین مالیات عملکرد مشاغل مشمول، افزایش دقت در ثبت اطلاعات فروش و کاهش خطا در این زمینه، صرفه جویی در زمینه به کارگیری نیروهای انسانی و مصرف الکتریسیته و مواردی از این دست اشاره کرد. علاوه بر این صندوق مکانیزه به پیشگیری از جرم فرار مالیاتی و کاهش جرائم مربوط به این حوزه کمک قابل توجهی میکند.
حال سوال اصلی این است که سامانه مودیان مالیاتی چیست و چرا مودیان مالیاتی باید به آن مراجعه کنند. در ادامه این مطلب سامانه مودیان مالیاتی را معرفی خواهیم کرد و امکانات ارائه شده در آن را به عنوان یک سامانه اینترنتی دولتی بررسی میکنیم.
فواید و مزایای سامانه مودیان چیست؟
توسعهی سامانه مودیان در گام اول باعث میشود تا سیستم تشخیص مالیات، عملکردی یکپارچه و درعین حال منظم به خود بگیرد و از طرف دیگر به افزایش درآمد منابع مالیاتی در کوتاه مدت کمک میکند. تا پیش از توسعهی این سامانه عدم یکپارچگی اطلاعات در خصوص فرایند کسب درآمد مودیان یکی از چالشهای هم برای درآمدزایی دولت از طریق جمعآوری مالیات بود، اما توسعهی این سامانه باعث شده تا امروزه سیستم تشخیص مالیات مودیان با استفاده از این سامانه اطلاعات در خصوص فرایند کسب درآمد هر مودی را به صورت یکپارچه تشخیص و تنظیم کند.
به عبارت دیگر سامانه مودیان یک بانک اطلاعاتی جامع به حساب میآید که مزایای قابل توجهی دارد. مزایای این بانک اطلاعاتی شامل این موارد هستند:
۱. امکان ثبت اطلاعات بدون محدودیت زمانی و مکانی
۲. امکان ارسال نامحدود اطلاعات
۳. امکان ترکیب اطلاعات مالی و غیرمالی و ارتباطدهی آنها با یکدیگر به صورت منظم
۴. میسر شدن امکان گزارشگیریهای متنوع از اطلاعات در حال جمعآوری و پردازش آنها به صورت یکپارچه، سریع و دقیق
کاربرد سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سامانه مودیان مالیاتی سامانه اینترنتی که در سال ۱۴۰۱ به عنوان یک سرویس مناسب از طریق بسترهای اینترنتی برای بهینهسازی و تسریع روند مدیریت فعالیتهای مالیاتی ارائه شده است. سامانه مورد نظر، به تصریح قانونگذاران در سال ۱۳۹۸ قرار گرفت، اما آمادهسازی و راهاندازی آن تا سال ۱۴۰۱ به طول انجامید. تا پیش از این، بسیاری از صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی برای مدیریت فعالیتهای مالیاتی خود باید به سامانههای مختلفی مراجعه میکردند و برخی از آنها نیز با چالشهای نظیر گنگ بودن روند پرداخت مالیات و مواردی از این دست مواجه بودند. گفتنی است که این سامانه به موجب بند پ ماده ۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان تاسیس شده است.
تعریف رسمی سامانه مودیان مالیاتی به این شرح است:
سامانه مودیان مالیاتی سامانهای است که تحت مدیریت سازمان امور مالیاتی کشور قرار دارد و در آن به هر مودی کارپوشه ویژه اختصاص مییابد که امکان تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان امور مالیاتی کشور را فراهم می کند.
مزیت توسعه سامانه مودیان مالیاتی از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به این شرح است که از این پس مودیان مالیاتی دیگر نیازی به مراجعه سامانههای متعدد برای مدیریت امور مالیاتی خود ندارند. در حقیقت سامانه مودیان مالیاتی مرجع نهایی برای ثبت صدور و استعلام صورت حساب الکترونیکی برای مودیان مالیاتی است.
با توجه به موضوع افراد کافی است تنها با داشتن یک دستگاه هوشمند یا رایانه شخصی متصل به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات امکان دسترسی مدیریت و پردازش تمامی صورت حسابهای مالیاتی خود را داشته باشند و به صورت سریع و پیشرفته و بدون مراجعه حضوری یا مواجه شدن با اطلاعات گنگ و ناشناس امکان تشخیص سریع وضعیت مالیاتی خود را داشته باشند و از آن طریق میتوانند به صورت بهینه و در کمترین زمان ممکن امکان پرداخت صورت حساب های مالیاتی خود را در اختیار داشته باشند.
نشانی اینترنتی سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
برای دسترسی به سامانه مودیان مالیاتی کافی است به نشانی اینترنتی tp.tax.gov.ir مراجعه کنند. از آن طریق ثبت نام به عنوان اشخاص حقوقی یا صاحبان مشاغل صنفی یا غیرصنفی امکان مدیریت فعالیتهای مالیاتی و وضعیت کسب و کار در حوزه مالیات فراهم خواهد شد.
با توجه به این موضوع، کافی است اشخاص حقوقی یا صاحبان کسب و کار صنفی و غیرصنفی با استفاده از رایانههای شخصی یا دستگاههای هوشمند متصل به اینترنت و شبکه ملی اطلاعات اقدام به ورود به وب سایت tp.tax.gov.ir کرده و از آن طریق فرایندهای لازم برای ثبت نام و مدیریت صورت حسابهای مالیاتی و پرداخت آنها را انجام دهند.
مهمترین مشخصه سامانه مودیان مالیاتی تسریع و تسهیل روند مشاهده و پرداخت صورت حسابهای مالیاتی به صورت شفاف و قابل شناسایی است.
مزیت اصلی سامانه مودیان مالیاتی برای پایانههای فروشگاهی چیست؟
مطابق با قانون مصوب برای پایانههای فروشگاهی مودیان مالیاتی مشمول باید با استفاده از سامانه یاد شده امکان ثبت نام و ارتباط با این سامانه را داشته باشند. اشخاص حقوقی یا صاحبان کسب و کار صنفی یا غیرصنفی که دارای پایانههای فروشگاهی هستند، باید پس از ورود به سایت سامانه و ثبت نام در آن اقدام ارتباط با آن کنند. سامانه مودیان مالیاتی دارای دو وظیفه اصلی برای دارندگان پایانههای فروشگاهی است که به شرح زیر است:
در حقیقت با استفاده از این سامانه مودیان مالیاتی میتوانند صورت حسابهای خود را در سریعترین زمان ممکن ارسال کرده و دیگر نیازی به ارسال صورت معاملات فصلی از طریق سامانه معاملات فصلی نخواهد بود. این موضوع باعث تسهیل در روند مدیریت صورت حسابهای معاملات و صورت حساب مالیاتی به صورت کاملا شفاف و بدون نقطه ابهام میشود.
۲. خرده فروشیها و واحدهای صنفی که به صورت مستقیم با مصرف کننده نهایی در ارتباط هستند با استفاده از سامانه مودیان مالیاتی میتواند اقدام به ارسال صورت حساب الکترونیکی کنند تا تمامی اطلاعات مربوط به فعالیتهای مالیاتی آنها از طریق پایانههای فروشگاهی نظیر دستگاههای کارتخوان بانکی و درگاههای پرداخت الکترونیکی مختلف در سامانه مودیان مالیاتی به صورت دقیق و سریع ثبت و مورد بررسی قرار گیرد.
در حقیقت سامانه مودیان مالیاتی سامانه ای است که از طریق ورود به آن و ثبت نام کردن در آن، میتوانند امکان بررسی و ارسال صورت حساب الکترونیکی و اتصال به پایانههای فروشگاهی خود را از طریق روشهای الکترونیکی به صورت سریع و دقیق و بدون وقفههای زمانی داشته باشند.
چگونه وارد سامانه مودیان مالیاتی شویم؟
برای ورود به سامانه مودیان مالیاتی کافی است به نشانی tp.tax.gov.ir مراجعه کرده و در گام اول اقدام به ثبت نام در آن کنید.
اطلاعات مورد نیاز برای ثبت نام در این سامانه برای افراد حقوقی و صاحبان کسب و کار ممکن است متفاوت باشد که مودیان مالیاتی مشمول، میتوانند با ورود اطلاعات کسب و کار خود و اطلاعات مالیاتی خود که در گذشته از آنها استفاده میکردند، اقدامات لازم را برای مدیریت فعالیتهای مالیاتی خود و مشاهده صورت حساب مالیاتی را انجام دهند.
به عبارت سادهتر کافی است با استفاده از رایانه شخصی یا دستگاه هوشمند متصل به اینترنت یک مرورگر اینترنتی را باز کرده و آدرس tp.tax.gov.ir را در آن وارد کنید تا وارد این سایت شوید.
پس از ورود به سایت میتوانید کد ملی مربوط به اشخاص حقیقی یا شناسه ملی مربوط به اشخاص حقوقی و کلمه عبور خود را در کادرهای مربوطه وارد کرده و پس از وارد کردن عدد نشان داده شده در تصویر امنیتی مربوط به در بخش پایینی، امکان ورود به پنل کاربری خود را داشته باشید.
باید توجه داشت که مودیان مالیاتی در گام اول باید اقدام به دریافت کلمه عبور برای ورود به این سامانه داشته باشند.
با توجه به این موضوع مودیان مالیاتی مشمول که نام کاربری و کلمه عبور را ندارند؛ باید پیش از ورود به سایت سامانه مودیان مالیاتی ابتدا اقدام به ثبت نام و دریافت اطلاعات ورود کنند. گفتنی است که فرایند ثبت نام برای اشخاص حقیقی و حقوقی ممکن است متفاوت باشد و طی آن اطلاعات مربوط به فعالیت کسب و کار لازم خواهد بود.
با توجه به این موضوع صاحبان مشاغل و اشخاص حقیقی یا حقوقی باید با در اختیار داشتن اطلاعات کامل اقدام به ورود به بخش ثبت نام کنند تا با چالشهای مربوط به تاخیر در فرآیند ثبت نام مواجه نشوند و بتوانند به صورت سریع و بدون کمترین چالش ممکن اقدام به ثبت نام و دریافت نام کاربری و کلمه عبور خود کند.
نکته مهم دیگر این است که نام کاربری برای اشخاص حقوقی شامل شناسه ملی و برای اشخاص حقیقی شامل کد ملی است و صرفاً کلمه عبور پس از انجام فرآیند ثبت نام برای آنها ارسال خواهد شد تا از آن طریق میتوانند وارد پنل کاربری خود شوند.
پس از ورود به پنل کاربری سامانه مودیان مالیاتی کاربران میتوانند بخش مختلفی از جمله صندوق مکانیزه فروش را مشاهده کنند. صندوق مکانیزه فروش که برای برخی مشاغل آماده شده صندوقی است که باید برای تهیه و ثبت اطلاعات آن در سامانه مذکور اقدام شود.
نکته مهم و قابل توجه این است که تهیه نکردن این صندوق و ثبت آن در سامانه مربوطه از طریق گزینه صندوق فروش جریمه معادل ۲ درصد میزان فروش را در پی خواهد داشت. با توجه به این موضوع توصیه میشود تا افراد با دقت بسیار کامل اقدام به مدیریت و ثبت و تهیه صندوق مکانیزه فروش کرده تا با پرداخت مالیات خود به صورت سریع و در مدت زمان در نظر گرفته شده با چالش هایی نظیر پرداخت جریمه مواجه نشوند.
صندوق مکانیزه فروش که در سامانه مودیان مالیاتی ارائه شده در حقیقت بخشی از پنل کاربری این سامانه به حساب میآید که از آن طریق صندوق فروش کسب و کارها و مشاغل اداره صنفی میتوانند به آن متصل شده و به صورت سریع امکان پردازش میزان مالیات قابل پرداخت را به سامانه مودیان مالیاتی ارائه دهد.
چگونه در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنیم؟
برای ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی کافی است مراحل زیر را انجام دهید:
نکته مهم: باید در نظر داشت که شماره تلفن وارد شده در بخش ثبت نام باید حتماً به نام کد ملی شخص حقیقی صاحب کسب و کار یا شخص حقوقی باشد تا در آینده با چالشها و مشکلات مربوط به عدم دسترسی به رمز عبور مواجه نشود.
در حقیقت شماره تلفن همراه اعلامی باید با نام متقاضی که اقدام به ثبت نام در این سامانه میکند و کد ملی او همخوانی داشته باشد. از آنجایی که سامانه مودیان مالیاتی به سامانه شاهکار متصل است میتواند در صورت تشخیص عدم تطابق کد ملی و صاحب شماره تلفن متقاضی اقدام به توقف فرایند ثبت نام کند.
علاوه بر این باید در نظر داشت که رمز عبور باید به صورت ایمن نزد صاحبان کسب و کار قرار گیرد و از افشا و در اختیار گذاشتن آن به افراد ناشناس و کسانی که صلاحیت لازم را ندارند باید جلوگیری کرد.
چه افرادی باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنند؟
اگر بخواهیم به صورت ساده به این سوال پاسخ دهیم باید بگوییم که کلیه صاحبان مشاغل صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی اعم از شرکتهای تجاری و شرکتهایی که دارای درآمد سودآور هستند باید در این سامانه ثبت نام کنند.
افراد مذکور در مجموعه مودیان مالیاتی مشمول به حساب میآیند که باید براساس قوانین در نظر گرفته شده برای سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به ثبت نام در سامانه یاد شده کرده و از طریق سامانه مودیان مالیاتی اقدام به مشاهده مدیریت محاسبه پردازش و پرداخت صورت حسابهای مالیاتی خود کنند.
همانطور که تا پیش از این نیز گفته شد پرداخت سریع و به جای صورت حسابهای مالیاتی میتواند محرکهای تشویقی را به همراه داشته باشد و از طرف دیگر فرار مالیاتی و اقدامات تخلف آمیز در این زمینه میتواند نتایج ناگواری نظیر اعمال جریمههای مصوب را در پی داشته باشد که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور در نظر گرفته میشود.
بر اساس بند ج ماده ۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی کشور اشخاص مشمول این قانون و کلیه صاحبان مشاغل صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی بر اساس موضوع فصلهای چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم باید اقدام به ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی کرده و از آن طریق اقدام به مشاهده پردازش و پرداخت صورت حساب مالیاتی خود کنند.
همچنین کلیه اشخاص حقوقی و حقیقی از جمله صاحبان مشاغل صنفی یا غیرصنفی و شرکتهای تجاری و اشخاص حقوقی غیرتجاری که صرفاً نسبت به درآمد ناشی از فعالیتهای خود سودآوری دارند باید در این سامانه ثبت نام کنند.
در پایان باید گفت که افراد دیگری که باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام کنند شامل افرادی میشوند که دارای دستگاههای کارت خوان ثابت و سیار هستند. فعال سازی کارت خوان به صورت آنلاین و از طریق درگاه ملی خدمات مالیات باید انجام شود و نیاز به ارائه مدارک و پرداخت هزینه از سوی متقاضیان ندارد.